Dostaliśmy na naszą skrzynkę alertową intrygujące pytanie od jednego z naszych czytelników. Daniel zastanawia się: “Czy istnieje jakiś przepis prawny uprawniający sprzedawcę do stosowania limitów płacenia kartą kredytową w sklepach? Doprecyzuję: sytuacja, w której klient chce zapłacić kartą za tani towar (np. poniżej 5 zł), a sklep stosuje limit – obsługuje transakcje bezgotówkowe tylko powyżej 10 zł. Na jakiej podstawie prawnej sklep może odmówić realizacji takiej transakcji?”
Klient zapłaci prowizję?
Zaintrygowało nas to pytanie, ponieważ wielokrotnie zdarza nam się znaleźć w podobnej sytuacji. Sklep odmawia przyjęcia płatności kartą poniżej jakiejś kwoty, co jest uciążliwe dla osób, które w danej chwili nie posiadają przy sobie gotówki. Spróbujmy spojrzeć na ten problem zdroworozsądkowo – pieniądz to pieniądz, nie ma znaczenia czy bilon, papier albo plastik. Trzeba jednak wiedzieć, że sklep płaci za terminal i od każdej transakcji pobierana jest prowizja. Dlatego przy niskich kwotach płatność kartą jest po prostu nieopłacalna dla sklepikarza. Wprowadzenie limitów na transakcje bezgotówkowe ma sens wówczas, gdy dotyczy np. małych sklepów osiedlowych. Całkiem trafnym rozwiązaniem mogłoby być przerzucenie kosztów na kupującego, który płacąc kartą poniżej pewnej kwoty musiałby zapłacić “prowizję” za transakcję. Taki model funkcjonuje np. w Holandii.
Aspekt prawny
Żadne przepisy nie regulują od jakiej kwoty możliwa jest zapłata za zakupy kartą płatniczą. Prawo bankowe kwestię płatności kartami reguluje w sposób ogólnikowy. Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych z dnia 12 września 2020 r. w art. 8 wskazuje na elementy umowy pomiędzy agentem rozliczeniowym a akceptantem, czyli sklepem. Przepis ten nie zawiera zamkniętego katalogu i wskazuje, że warunki odmowy przyjęcia płatności kartą przez sprzedawcę reguluje zawarta między nim a bankiem umowa. Kolejny artykuł przywołanej umowy, to jest art. 9 wskazuje na przypadki, kiedy można takiej odmowy dokonać. Jednak wskazuje on tylko niektóre sytuacje, poprzez użycie określenia “w szczególności”, co oznacza, iż nie ma on charakteru zamkniętego. Wydaje się, że w sytuacji, gdy sprzedawca odmawia przyjęcia płatności kartą poniżej np. 5 zł, jeśli nie zawarł takiej klauzuli w umowie z bankiem, działa on bezprawnie. Zgodnie z zasadą swobody umów wprowadzenie takiej klauzuli jest możliwe. Sklepy często zawierając ją określają w sposób bezpośredni, że kwota jaką można zapłacić kartą wynosi np. 10 zł. W takiej sytuacji, gdy klient chce opłacić rachunek na kwotę niższą, w terminalu pojawi się informacji, że nie można dokonać transakcji.
Ustalenie progów jest indywidualną decyzją właściciela sklepu. Jako powód takich decyzji często podaje się wysokie prowizje, nieopłacalność transakcji kartą przy niskich kwotach oraz po prostu czas. Pracownik musi poświęcić go więcej jeśli obsługuje terminal niż gdyby przyjął zwykłą transakcję gotówkową. Istotne jest jednak to, że właściciel sklepu zobowiązany jest do poinformowania klientów w sposób widoczny i jednoznaczny o ustanowieniu takiej granicy. Odbywa się to najczęściej poprzez wywieszenie tabliczki w widocznym miejscu, wskazującej na ustalony limit, np. “Płatność kartą od 20 zł”. Nie może dochodzić do sytuacji, gdy będąc już przy kasie sprzedawca poinformuje nas, że nie przyjmie płatności kartą płatniczą.
Trudno jest znaleźć wytłumaczenie takiej praktyki, ponieważ agenci rozliczeniowi najczęściej pobierają stałą opłatę procentową od każdej transakcji, która nie jest zależna od wysokości kwoty jaką płacimy.
AlertFinansowy.pl
